Năm 2025 đang chứng kiến một diễn biến khá bất ngờ: IBM, vốn là “ông lớn công nghệ truyền thống”, lại nổi lên như một trong những cổ phiếu dẫn đầu trong đợt sóng AI.
Cụ thể, từ đầu năm đến ngày 7 tháng 11 2025, cổ phiếu IBM đã tăng khoảng 44,99% trong khi NVIDIA chỉ tăng khoảng 40,06%.
Điều này trở nên ấn tượng hơn khi NVIDIA vốn được xem là “ngôi sao” trong lĩnh vực chip cho AI với vốn hóa lên tới hàng nghìn tỷ USD, trong khi IBM lại là một công ty “blue-chip” lâu năm với mô hình kinh doanh truyền thống hơn.
Vì sao IBM lại vượt trội?
Có vài lý do then chốt khiến IBM đang ghi điểm:
-
IBM tập trung vào AI dành cho doanh nghiệp (enterprise AI) và dịch vụ cloud hơn là cố gắng cạnh tranh trong mảng chip AI vốn đã rất đông đúc và cạnh tranh khốc liệt.
-
Hoạt động kinh doanh AI sinh ra số liệu rõ ràng: IBM công bố rằng mảng generative AI của họ đã vượt mốc 7,5 tỷ đô la (USD) vào tháng 7, tăng từ khoảng 6 tỷ USD trước đó. Đây là dấu hiệu cho thấy nền tảng của họ – ví dụ như nền tảng WatsonX – được áp dụng đáng kể bởi khách hàng doanh nghiệp.
-
Báo cáo quý mới nhất rất khả quan: IBM ghi nhận lợi nhuận điều chỉnh (adjusted EPS) ở mức 2,65 USD/cổ phiếu, cao hơn ước tính của các nhà phân tích là 2,45 USD. Bán phần mềm tăng trưởng +10% so với cùng kỳ, unit Red Hat của họ (mảng hybrid cloud) đạt tăng trưởng đặt chỗ +14% (không tính biến động tỷ giá).
-
Thêm vào đó, ban lãnh đạo IBM đã tăng dự báo dòng tiền tự do (free cash flow) cho toàn năm vài lần và cuối cùng hướng tới khoảng 14 tỷ USD vào tháng 10.
-
Giá trị định giá (PE forward) cũng trở nên “hấp dẫn” hơn: IBM hiện giao dịch ở mức khoảng 23,92 lần P/E kỳ vọng, trong khi NVIDIA là khoảng 29,94 lần.
Đối trọng – NVIDIA và câu chuyện chip
Dù thua IBM về tỉ lệ tăng, nhưng NVIDIA vẫn giữ vị thế siêu mạnh trong ngành chips cho AI, và sự kiện tăng trưởng của IBM không có nghĩa là NVIDIA bị “thất thế” – nhưng thị trường đang có dấu hiệu xoay hướng từ đầu tư hạ tầng thuần túy sang đầu tư ứng dụng AI doanh nghiệp:
-
NVIDIA sở hữu vốn hóa lớn (khoảng 4,6 nghìn tỷ USD) so với IBM khoảng 292 tỷ USD.
-
Tuy nhiên, một số “gánh nặng” dành cho NVIDIA hiện hữu: hạn chế xuất khẩu chip sang Trung Quốc, chi phí hạ tầng AI doanh nghiệp có thể bị chững lại, và tỷ lệ P/E lịch sử (trailing P/E) đang rất cao (ví dụ ~53,81 lần) nên điều chỉnh nếu có tin xấu sẽ khá nhanh.
-
Mặc dù chip vẫn rất quan trọng, nhưng thị trường có vẻ đang đánh giá cao hơn những công ty đưa AI vào ứng dụng thực tế (enterprise software) hơn là chỉ cung cấp hạ tầng cơ bản. IBM đang hưởng lợi từ việc này.
Khoảng trống định giá đang thu hẹp
Một điểm đáng lưu ý: “khoảng cách” định giá giữa IBM và NVIDIA đang co lại khi nhà đầu tư nhìn nhận lại ưu tiên từ hạ tầng thuần túy sang ứng dụng doanh nghiệp. IBM hiện định giá “rẻ hơn” so với NVIDIA nếu xét về P/E, đồng nghĩa rằng có thể có “phần tăng giá tiềm năng” cho IBM nếu tăng trưởng tiếp tục.
Những rủi ro vẫn còn lơ lửng
Tuy nhiên, không phải không có thách thức:
-
Về phía IBM: mảng kinh doanh truyền thống như hạ tầng vẫn còn suy giảm (ví dụ hạ tầng của IBM giảm 4% trong quý đầu năm, mainframe IBM Z giảm tới 14% khi khách hàng chuyển dịch lên cloud). Mảng tư vấn (consulting) thì tương đối dậm chân tại chỗ trong quý I và II/2025. Ngoài ra, công ty cũng thực hiện cắt giảm nhân sự cuối 2025 như một phần trong tái cấu trúc, dẫn đến câu hỏi về rủi ro triển khai và tinh thần nhân viên. Và cạnh tranh về cloud/AI doanh nghiệp với các “ông lớn” như Microsoft Corporation, Amazon.com, Inc., Alphabet Inc. (Google) vẫn rất khốc liệt.
-
Về phía NVIDIA: Rủi ro chính gồm hạn chế xuất khẩu sang các thị trường như Trung Quốc, cạnh tranh từ Intel Corporation và Advanced Micro Devices, Inc. trong mảng GPU trung tâm dữ liệu, cũng như câu hỏi: doanh nghiệp đã mua hạ tầng lớn rồi thì họ sẽ tiếp tục mua mạnh mẽ như trước? Nếu không, doanh thu chip có thể chững lại.
Ý nghĩa với nhà đầu tư Việt Nam và xu hướng chung
Đối với nhà đầu tư tại Việt Nam hoặc khu vực Đông Nam Á, có vài thông điệp đáng lưu tâm:
-
Sự kiện IBM vượt NVIDIA cho thấy: phần việc ứng dụng AI doanh nghiệp đang là nơi dòng vốn tìm tới, chứ không chỉ hạ tầng AI “máy móc” thuần túy. Đây là tín hiệu để cân nhắc mở rộng góc đầu tư sang những công ty chiếm lợi thế trong phần mềm và dịch vụ AI dành cho doanh nghiệp.
-
Cổ phiếu “blue-chip” truyền thống (như IBM) vẫn có thể “hồi sinh” mạnh nếu họ tìm được đúng ngách và xoay kịp công nghệ – nên không nên loại bỏ hoàn toàn mô hình “của lớn, của cũ” trong danh mục, mà hãy xem xét khả năng chuyển mình.
-
Tuy nhiên, rủi ro vẫn lớn: tốc độ tăng trưởng cao thường đi kèm với kỳ vọng lớn, và nếu kết quả không như mong đợi thì điều chỉnh có thể khá mạnh. Do đó, nhà đầu tư nên kết hợp giữa chiến lược dài hạn (nắm giữ) và quản trị rủi ro (diversify, xác định điểm dừng lỗ, xét định giá).
-
Ngoài ra, định giá cổ phiếu rất quan trọng: IBM hiện có P/E forward ~24 lần so với NVIDIA ~30 lần – nếu IBM duy trì được đà thì có dư địa; nhưng nếu bị thất vọng thì có thể bị ảnh hưởng mạnh hơn vì đã “chạy trước”.
Kết luận
Có thể nói, năm 2025 đang đánh dấu một bước ngoặt trong cách nhà đầu tư định giá công nghệ: không chỉ “ai có chip mạnh” mà là “ai giúp doanh nghiệp triển khai AI thành công”. IBM đang dẫn đầu trong xu hướng này – vượt cả NVIDIA xét về tốc độ tăng giá cổ phiếu. Tuy nhiên, thành công này chưa phải là không có điều kiện: IBM phải tiếp tục chuyển đổi thành công, còn NVIDIA cũng cần vượt qua thách thức để giữ vững vị thế.
Với nhà đầu tư cá nhân, thông điệp là rõ: hãy quan sát kỹ mô hình doanh nghiệp, khả năng chuyển đổi công nghệ, và định giá hiện tại trước khi tham gia. Việc nhảy vào một cổ phiếu “nóng” chỉ vì tên lớn thôi là chưa đủ – yếu tố tăng trưởng, rủi ro và môi trường cạnh tranh đều phải được phân tích kỹ.







